Wat uw stuurautomaat voor u kan betekenen.

Inzicht in de basisprincipes en het belang van kalibratie

Met een druk op de knop op weg naar huis.
Voor velen onder ons is het voornaamste doel van een stuurautomaat om ons leven makkelijker te maken zodra het vertier erop zit. Toch zijn moderne stuurautomaten tot veel meer in staat, vooral in moeilijke situaties.

Met een gebruikersinterface die bestaat uit een eenvoudig multifunctioneel display en een handvol knoppen, lijken de moderne stuurautomaten in de loop der jaren niet zo veel te zijn veranderd. Maar vanbinnen zijn ze veel geavanceerder en kunnen ze veel meer dan alleen een rechte koers van A naar B op vlak water tot een goed einde brengen.

Communicatiesystemen hebben aanzienlijke vooruitgang geboekt met geavanceerdere manieren om signalen te distribueren tussen sensoren en processors, wat heeft bijgedragen aan betere prestaties.

"Voor veel mensen is een stuurautomaat bedoeld voor het saaie deel van de reis - het recht vooruit varen - wat natuurlijk een groot voordeel is. Maar een van de handigste functies is de mogelijkheid om de koers te corrigeren, zodat de boot niet van de koers afwijkt", aldus Simrad® productexpert Tonnes Haavarsen.

"Met andere woorden, stelt u zich eens voor dat u over een brede rivier vaart en het water over de koerslijn stroomt. Met de functie Geen drift kunt u naar het gewenste punt aan de andere kant van de rivier varen zonder dat u door de stroming van de koers wordt afgeduwd. De stuurautomaat stuurt u in een rechte lijn over de grond, en compenseert het effect van de stroming over uw koerslijn. Dit is vooral belangrijk als u niet in ondiepe gebieden of in de richting van stenen of een afmeerplek wilt worden geduwd."

De moderne stuurautomaten kunnen het elektronische equivalent van een extra paar handen bieden, van een nauwkeurige koers aanhouden in lastige condities op zee tot functies om drift te vermijden en geautomatiseerde stuurpatronen die een reeks nauwkeurige manoeuvres uitvoeren.

Maar om het beste uit deze functies te halen, moet u ervoor zorgen dat de basis correct is en dat u enkele van de belangrijkste aspecten van de werking van stuurautomaten begrijpt.

"Vanuit het oogpunt van de gebruiker zijn de meest voor de hand liggende veranderingen dat schermen kleiner zijn geworden en dat ze nu in kleur zijn", legt productmanager Eirik Hovland uit. "Interessant genoeg zijn de veelgebruikte algoritmen vrij lang geleden ontwikkeld en hebben ze de tand des tijds doorstaan onder bepaalde zware omstandigheden. De meeste veranderingen zien we bij het kompas en de sensoren. In het verleden hadden we bijvoorbeeld een magnetisch kompas gebruikt, maar nu gebruiken we solid-state sensoren en in sommige gevallen een GPS-kompas.

"Dankzij betere displays en meer integratie is het gemakkelijker om uw situatie en omgeving te visualiseren, waardoor u beter gebruik kunt maken van enkele stuurautomaatfuncties", aldus Eirik. "Achter de schermen zijn ook de pompen en het energieverbruik verbeterd. Het is vergelijkbaar met wat er in onze auto's gebeurt. We zien weinig van wat er onder de motorkap gebeurt en het wezenlijke rijproces blijft hetzelfde, maar er is duidelijk vooruitgang geboekt in de manier waarop ze werken en presteren.

"In een auto zijn alle instrumenten echter aangesloten, gekalibreerd en klaar voor gebruik. Behalve het synchroniseren van uw telefoon hoeft u verder niets in te stellen. In een boot is het anders.

"Hoewel veel scheepsbouwers er goed in zijn om ervoor te zorgen dat systemen correct zijn gekalibreerd en geconfigureerd, is dit niet voor iedere eigenaar het geval. Het kalibreren van de belangrijkste instrumenten is een essentieel startpunt op elke boot, groot of klein, zeil- of motorboot."

Moderne elektronica bieden ontegenzeggelijk aanzienlijke voordelen, maar deze zijn moeilijk te benutten als de stuurautomaat en het kompas vanaf het begin niet correct zijn ingesteld. Om het beste uit uw stuurautomaat te halen, moet u eerst wat meer weten over de werking van het systeem, wat het van u nodig heeft en, nog belangrijker, hoe u het systeem correct instelt.

Kalibratie is de sleutel

"Slechte of niet-bestaande kalibratie is een veelvoorkomend probleem", zegt Eirik. "We zien veel stuurautomaten die slecht zijn afgesteld, maar we zien ook dat de verwachtingen van eigenaren erg uiteenlopen. Sommigen zijn al blij als de stuurautomaat de boot grofweg naar de gewenste plek stuurt, terwijl anderen een nauwkeurigheid tot op de halve graad wensen."

Het specifieke nauwkeurigheidsniveau dat vereist is, varieert begrijpelijkerwijs afhankelijk van waar u de stuurautomaat voor gebruikt. Het principe blijft echter hetzelfde, ongeacht uw verwachtingen. U moet beginnen met de kalibratie van het kompas, ongeacht de mate van nauwkeurigheid die u zoekt.

Het kompas kalibreren

"Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het kompas zich niet in de buurt van een groot metalen voorwerp bevindt, zoals de motor. Bovendien is het beter om het kompas dicht bij het midden van de boot te installeren", zegt Eirik. "Zorg ervoor dat er zich geen metalen voorwerpen in de buurt van het kompas bevinden. We hebben wel eens technici op pad gestuurd om een probleem op te lossen, maar wat bleek? De gereedschapskist stond pal naast het kompas!"

Kompaskalibratie is tegenwoordig eenvoudig. In de handleiding wordt uitgelegd hoe u de automatische kalibratiemodus instelt, maar het komt erop neer dat u de boot alleen maar met een constante snelheid in een paar cirkels hoeft te bewegen. Hierdoor worden eventuele afwijkingen in het magnetische veld tenietgedaan.

Moet er naast de kalibratie van de stuurautomaat nog meer worden afgesteld?

Controleer eerst of de stuurautomaat recht stuurt. U moet dit bij verschillende snelheden controleren, vooral bij planerende boten die afhankelijk van de snelheid anders kunnen reageren.

“"Als de boot moeite heeft om een constante koers aan te houden, controleer dan het stuursysteem", zegt Tonnes. "Geen enkele kalibratieafstelling zal de speling in het stuursysteem corrigeren. Controleer bij hydraulische systemen of er geen luchtbellen in het systeem aanwezig zijn. Bij mechanische systemen is het belangrijk dat er geen speling in het systeem is."

"Het is ook van essentieel belang om de roerstandterugmelder te controleren. Ook hier mag geen speling aanwezig zijn, aangezien dit van invloed is op de informatie die wordt teruggestuurd naar de stuurautomaat.

"Het is ook de moeite waard om te bekijken hoe de terugmelder is gemonteerd. In het ideale geval moet deze haaks op de roerarm staan, omdat dit de beste kans op lineaire feedback geeft. Met andere woorden: elke graad beweging van de roerarm wordt gemeten als een graad op de terugmelder. Als de stuurautomaat niet haaks wordt gemonteerd, kan de stuurautomaat de feedbacksignalen nog steeds compenseren en kalibreren en deze afstemmen op wat de roerarm doet. Met een haakse plaatsing wordt de kans op fouten of verwarring kleiner."

"Zodra het kompas is gekalibreerd, kunt u de roersensor kalibreren en vervolgens de stuurautomaatparameters kalibreren om rekening te houden met de dynamiek van de romp", zegt Eirik. "Hoewel dit de fijnere kneepjes van kalibratie zijn waarvoor u in het verleden een beetje ervaring nodig had om nauwkeurig uit te voeren, kunt u dit nu gelukkig met de moderne automatische kalibratiefunctie veel eenvoudiger doen."

Eirik Hovland

Productmanager

Hij woont in het Noorse Egersund en is een ervaren zeiler en motorbootbestuurder met kennis op het gebied van recreatieve en commerciële stuurautomaten. Zijn werk met stuurautomaten begon als softwareontwikkelaar voordat hij als systeemtechnicus aan de slag ging, waar hij zich voornamelijk bezighield met de validatie van stuurautomaatsystemen.

Tonnes Haavarsen

Productexpert

Hij werkt sinds 1978 in de industrie en heeft een uitgebreide kennis van stuurautomaatsystemen. Hij heeft in de loop der tijd heel veel ontwikkelingen meegemaakt. Hij woont ook in Noorwegen en zijn werk richt zich voornamelijk op de technische kant van een breed scala aan recreatieve en commerciële stuurautomaten.